We worden overspoeld door digitale communicatie. E-mails, telefoontjes, sms'jes en berichten op social mediakanalen wisselen elkaar continu af. Af en toe ontvang je helaas ook onbetrouwbare e-mails met als doel jou op te lichten. We spreken dan van phishing. Wat zijn de kenmerken van phishingmails en hoe kun je ze voorkomen?

Wat is PHISHING?

Phishing is een vorm van internetoplichting waarbij gebruik wordt gemaakt van valse e-mails die afkomstig lijken te zijn van officiële instanties, vrienden, collega's of organisaties. De oplichters doen zich vaak voor als gerenommeerde organisaties zoals banken, bekende webshops, koeriersdiensten, overheidsinstanties of zelfs de WHO. Het Centrum voor Cybersecurity België bevestigt dat phishing een actueel probleem is en dat het aantal meldingen blijft toenemen.

Welke vormen van phishing bestaan er? 

Naast phishing via e-mail maken oplichters ook gebruik van andere communicatiekanalen om slachtoffers op te lichten.

• Phishing via WhatsApp of SMS (smishing): Oplichters sturen berichten via WhatsApp of SMS waarin ze zich voordoen als officiële instanties en vragen om betalingen uit te voeren of persoonlijke informatie te verstrekken.
• Phishing via telefoon (vishing): Oplichters bellen en doen zich voor als medewerkers van banken of andere instanties. Ze proberen je te overtuigen om handelingen uit te voeren, zoals het downloaden van bijlagen of het invullen van persoonlijke gegevens op gevaarlijke websites.
• Phishing via social media: Oplichters kunnen toegang krijgen tot het social media-account van iemand uit je persoonlijke kring die slachtoffer is van phishing. Ze kunnen zich vervolgens voordoen als het slachtoffer en proberen je geld afhandig te maken of je persoonlijke gegevens te verkrijgen.

Hoe kun je phishing herkennen

Vroeger waren phishingmails vaak makkelijk te herkennen vanwege de amateuristische aanpak en spelfouten. Tegenwoordig zijn phishingmails echter steeds moeilijker te onderscheiden van echte mailberichten. Toch zijn er enkele kenmerken waaraan je phishing kunt herkennen:

• Een phishingbericht komt vaak onverwacht of zonder reden.
• Het taalgebruik drukt urgentie uit of maakt je nieuwsgierig.
• Phishingberichten bevatten vaak vreemde e-mailadressen die niet overeenkomen met de instantie die ze beweren te zijn.
• Er staat een link in de e-mail of het bericht, of er is een bijlage toegevoegd.
• Phishingberichten kunnen er onprofessioneel uitzien en bevatten vaak taalfouten.
• Ze gebruiken vaak vage of onpersoonlijke aanspreektitels, of ze gebruiken zelfs je eigen e-mailadres als aanspreking.
• Phishingberichten belanden vaak in je spamfolder.

Hoe kun je preventieve maatregelen nemen tegen phishing? 

Voorkomen is beter dan genezen als het om phishing gaat. Hier zijn enkele praktische tips om te voorkomen dat je slachtoffer wordt:

• Gebruik je gezond verstand: Banken en officiële instanties vragen nooit om je login en wachtwoord, noch vragen ze je betalingen uit te voeren via links in sms'jes, e-mails of WhatsApp-berichten. Deel daarom nooit persoonlijke gegevens met vreemden.
• Open geen verdachte e-mails of bijlagen: Als het vreemd lijkt dat een collega je opeens vraagt een betaling uit te voeren of als er geen levering onderweg is waarvoor je verzendkosten moet betalen, kan het om phishing gaan. Ga hier niet zomaar op in.
• Neem contact op bij twijfel: Twijfel je over de echtheid van een bericht? Neem dan contact op met de persoon of organisatie van wie het bericht afkomstig lijkt te zijn en verifieer of het bericht echt is voordat je actie onderneemt.
• Sensibiliseer je werknemers: Informeer je werknemers over het gevaar van phishing via e-mail, telefoon, SMS, social media en WhatsApp. Leg uit wat ze moeten doen als ze met phishing in aanraking komen.
• Gebruik kwalitatieve antimalware-bescherming: Zorg ervoor dat alle apparaten in je bedrijf voorzien zijn van goede antimalware-bescherming. Investeer in kwalitatieve IT-beveiliging in plaats van te vertrouwen op gratis virusscanners.
• Monitor je apparaten en netwerk: Zorg voor proactieve monitoring van alle werkapparaten en het bedrijfsnetwerk. Zo ontvang je waarschuwingen voordat er schade wordt aangericht, zodat jij of je IT-partner de nodige maatregelen kunnen nemen.

Ik heb op een verdachte link geklikt. Wat nu? 

Als je per ongeluk op een verdachte link in een phishingmail hebt geklikt, kom je vaak terecht op een pagina die er vertrouwelijk uitziet en authentiek lijkt. Je wordt gevraagd gevoelige informatie achter te laten, zoals inloggegevens, betalingsgegevens of wachtwoorden. Zodra je deze informatie verstrekt, krijgen de oplichters toegang tot je gegevens.

Als je een bijlage hebt geopend in een phishingmail, kan deze malware bevatten die je apparaat of zelfs het hele netwerk van je bedrijf kan besmetten met spyware, virussen, trojans of ransomware.

Als je slachtoffer bent geworden van phishing, onderneem dan de volgende acties:

• Verander zo snel mogelijk je wachtwoorden.
• Neem contact op met je bank of blokkeer je creditcard.
• Doe aangifte bij de politie.
• Informeer je contacten dat ze geen verdachte e-mails of berichten van jou moeten openen